ျမန္မာ့မူပိုင္ အားကစားနည္းေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျခင္းလုံးအားကစားနည္းမွလြဲ၍ အျခားေသာ ျမန္မာ့မူပိုင္ အားကစားနည္းမ်ား အတြက္ မွတ္တမ္းဟူ၍ မယ္မယ္ရရမရွိခဲ့ပါ။ ဝိေသသထူးလွေသာ ျခင္းလုံးအားကစားသည္ကား သမိုင္းေနာက္ခံ အျပည့္ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ထီးသုံးနန္းသုံး အားကစားတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့သလို ဘဝခရီးၾကမ္းကိုလည္း ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ အားကစားတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျခင္းလုံးဟူေသာ ေဝါဟာရ တစ္ခုသည္ ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းသို႔ မည္သို႔မည္ပုံေရာက္ရွိလာသည္ကို သုေတသနျပဳရာတြင္ တိက်ခိုင္မာမႈရွိေသာ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကို လက္ကိုင္ျပဳရပါမည္
ျခင္းလုံးသမိုင္းစဥ္ကို ကိုးကားရန္မွာ ၁၂၀၈ ခုႏွစ္၌ နန္းတက္ေသာ ပုဂံမင္းလက္ထက္တြင္ ယိုးဒယားပန္းပုဆရာတစ္ဦးက ျခင္းလုံးပုံသ႑ာန္တစ္ခုကို ဆင္စြယ္ျဖင့္ ထုလုပ္၍ ပုဂံမင္းထံဆက္သရာ ပုဂံမင္းသည္ ႏွစ္ခ်ိဳက္လွသျဖင့္ ထိုဆင္စြယ္ျခင္းလုံးပုံ သ႑န္ကို ႀကိမ္ျဖင့္ ထိုးယက္လုပ္ေစလၽွက္ မိမိ၏လူပ်ိဳေတာ္သားမ်ားအားခတ္ကစား ေစခဲ့သည္ဟုဆိုေသာအခ်က္ကို မွတ္တမ္းျပဳရပါမည္။ ျမန္မာအင္ပိုင္ယာအမည္ရွိ စာအုပ္၌ေရးသားေဖာ္ျပထားေသာ အီတလီဘုန္းေတာ္ႀကီး စံဂါမနိ၏မွတ္တမ္းအရ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၈၂ ခုႏွစ္ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းလက္ထက္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ျခင္းလုံး ခတ္ကစားေနၾကၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရေလသည္
ေခါင္းျဖင့္တိုက္ျခင္း၊ ပခုံးျဖင့္ေတာ့ျခင္း၊ တံေတာင္ဆစ္ျဖင့္ တိုက္ျခင္း၊ ဒူးေခါက္ခြက္ျဖင့္ ခတ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေသာ္လည္း တျဖည္းျဖည္း တိုးတက္လာေသာ ယခုအခါတြင္ ေျခေထာက္ တစ္ခုတည္းကိုသာ လုံးလုံးလ်ားလ်ား အသုံးျပဳၾကေတာ့သည္။ ျခင္းခတ္နည္း ၃ မ်ိဳးျဖစ္ေသာ ျခင္းယဥ္ခတ္၊ ျခင္းယိုင္ခတ္၊ ျခင္းၿပိဳင္ခတ္တို႔အနက္ ျခင္းယိုင္ႏွင့္ ျခင္းၿပိဳင္ခတ္ျခင္းတို႔မွာ သိပၸံနည္းက်က် တီထြင္ခတ္ကစားေနၾကေပၿပီ
ယခုေဖာ္ျပေပးမယ့္ ဗီဒီယိုေလးကေတာ့ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္က ျမန္မာ့ျခင္းလုံးပြဲကို နိုင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ႐ုပ္သံဘဲျဖစ္ပါတယ္