ျမန္မာ အမည္ – ပဒိုင္း၊ အျခားအမည္ – ေဆးမင္းရာဇာ လို႔လဲေခၚပါသည္၊၊ ထိုင္းမွိုင္းမူးေဝၿပီး စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစေသာ သတၱိ ရွိ၍ ပန္းထိုင္း၊ ပတိုင္း၊ ပဒိုင္းဟု အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲ ေခၚေဝၚၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပါဠိ အမည္မွာ ဥမတၱက ၊ မာတုလ လို႔ေတြ႕ရပါသည္၊၊
ပဒိုင္း၏ အမည္မွာ Datura ျဖစ္သည္။ Solanaceae မိသားစုဝင္ျဖစ္သည္။ ကမၻာေပၚရွိ သမပိုင္းေဒသမ်ားႏွင့္ အပူပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ့စြာေပါက္ေရာက္သည္။ ပဒိုင္းပန္းပြင့္ကို Angel’s Trumpet ဟုလည္း ေခၚဆိုၾကသည္။ အရြက္မ်ားသည္ ၁၀ စင္တီမီတာမွ ၂၀ စင္တီမီတာထိ ရွည္လ်ားၿပီး ၅ စင္တီမီတာမွ ၁၈ စင္တီမီတာထိ က်ယ္ျပန႔္သည္။
အပြင့္မ်ားသည္ Trumpet ပုံသဏၭာန္ရွိၿပီး ၅ စင္တီမီတာမွ ၂၀ စင္တီမီတာထိ ရွည္လ်ားသည္။ အပြင့္ဝတြင္ ၄ စင္တီမီတာမွ ၁၂ စင္တီမီတာထိ က်ယ္ဝန္းသည္။ အပြင့္အေရာင္မွာ အျဖဴမွသည္ အဝါ၊ ပန္းေရာင္၊ ခရမ္းေဖ်ာ့ေရာင္ စသည္ျဖင့္ ရွိၾကသည္။ ပဒိုင္းသီးမွာ ဆူးမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည့္ အခြံမာသီးျဖစ္သည္။ အသီးသည္ ၄ စင္တီမီတာမွ ၂၀ စင္တီမီတာထိ ရွည္လ်ားၿပီး ၂ စင္တီမီတာမွ ၆ စင္တီမီတာထိ က်ယ္ျပန႔္သည္။ အသီးရင့္မွည့္လာေသာအခါတြင္ အခြံမာမွာ အက္ကြဲေပါက္ထြက္ၿပီး အေစ့မ်ား က်ဲျပန႔္သည္။
ပဒိုင္းသည္ မေကာင္းဆိုးဝါးပင္ဟုပင္ ေခၚဆိုေလာက္ေအာင္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတတ္သည္။ ပဒိုင္း၏ အမည္ Datura မွာ ဟင္ဒီဘာသာစကားမွ ဆင္းသက္လာၿပီး dhatūrā “thorn apple” ဆူးမ်ားျဖင့္ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ပန္းသီးဟု အနက္ရသည္။
ပဒိုင္းပင္သည္ အပင္ငယ္ျဖစ္ၿပီး ၂ေပ – ၃ ေပ ခန႔္ ျမင့္နိုင္ပါသည္၊၊ ပင္စည္ရိုးနဲ႔ အပြင့္ကို စြဲ၍ ပဒိုင္းျဖဴ ၊ ပဒိုင္းဝါ ၊ ပဒိုင္းနက္ဟု ခြဲျခားသည္။
အရြက္သည္ ရြက္လြဲထြက္ၿပီး အရင္းပိုင္းက်ယ္ကာ အဖ်ားပိုင္ ရႉးသြား ၿပီး ရြက္ရင္း ညီညာမႈ မရွိဘဲ တဖက္တို တဖက္ရွည္ ျဖစ္ေနပါသည္။ ရြက္ညႇာမွာ ရွည္ၿပီး ရြက္ေၾကာမ်ား ထင္ရွား ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္၊၊ ရြက္နားမ်ားတြင္ အတြန႔္ေလးမ်ားပါသည္၊၊
အပြင့္သည္ ေခါင္းေလာင္းပုံ ျဖစ္ၿပီး အရြယ္အစား အေတာ္ႀကီးသည္။ တပြင့္ျခင္း ပြင့္ကာ အပြင့္ ၁ ထပ္မွ ၃ ထပ္ ရွိသည္၊၊ အပြင့္ ၃ ထပ္ရွိေသာ ပဒိုင္းကို ပဒိုင္း ခတၱာ ဟုေခၚသည္။ အပြင့္ ခရမ္း နက္ေရာင္ရွိေသာ အပင္ကို ေဆးဖက္ဝင္ အသုံးမ်ားသည္။
ပဒိုင္းပြင့္သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေတာ္သလင္းလ မွ တေပါင္းလ အတြင္း မ်ားစြာ ပြင့္ေသာ္လည္း အျခားေသာ လမ်ားတြင္ အသင့္အတင့္ ပြင့္သည္၊၊ ပဒိုင္းပြင့္ရဲ့ဝတ္ရည္ကို စုပ္ယူေသာ ပ်ားပတုန္းတို႔သည္ ထိုင္းမွိုင္းရစ္မူးၿပီး ေျမသို႔က်ၾကရသည္။
အသီးသည္ တလုံးခ်င္း သီးေသာ အသီးမ်ိဳးျဖစ္ကာ၊ အခ်င္း ၁.၅ လက္မမွ ၂ လက္မ အထိ ရွိသည္။ အသီးေပၚတြင္ ဆူးေလးမ်ား ရွိ၏။ အေစ့ကေလးမ်ားမွာ အနက္ေရာင္ရွိေလသည္။
ပဒိုင္းသည္ အဆိပ္ပင္ ျဖစ္ကာ ပဥၥငါးပါးလုံး အဆိပ္ရွိ ပါတယ္၊၊ ပဒိုင္းပင္တြင္ tropane alkaloids ပါဝင္ျခင္းေၾကာင့္ အဆိပ္အျဖစ္ အသုံးျပဳၾကသည္။ အဆိပ္အမ်ိဳးအစားအေနျဖင့္ ထာဝရ အဆိပ္မ်ိဳးျဖစ္ကာ ဥပါဝိသ ေခၚ အဆိပ္ငယ္မ်ိဳးတြင္ ပါဝင္ေၾကာင္း က်မ္းမ်ားတြင္ ေတြ႕ရပါတယ္၊၊
ပဒိုင္းအဆိပ္သင့္ေသာ လကၡဏာ မ်ား မွာ
အသားအေရကို ေျခာက္ေသြ႕ေစျခင္းမ်က္လုံးေၾကာ က်ယ္ျပန႔္ေစျခင္းပါးစပ္ႏွင့္ လၽွာတို ကို ေျခာက္ ေသြ႕ေစျခင္းဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာ႐ုံေၾကာတို႔ကို ထုံထိုင္းေစျခင္းအသိဉာဏ္ ပ်က္စီးေစၿပီး ႐ူးသြပ္ေစျခင္းစသည္တို႔ျဖစ္ပါတယ္၊၊
အဆိပ္ပါဝင္ႏႈန္းမွာ အပင္၏ သက္တမ္း၊ အရြယ္အစား၊ ေပါက္ေရာက္ရာ ေဒသႏွင့္ ေဒသ၏ ရာသီဥတုအေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး ရာခိုင္ႏွန္း အနည္း၊ အမ်ား ရွိသည္။ ပဒိုင္းသည္ လူကို ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေစေသာမူးယစ္ေဆးဝါးျဖစ္သည္။ ငယ္ရြယ္သူမ်ားႏွင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားသည္ ပဒိုင္းပင္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခုကို စားသုံးမိလၽွင္ အျပင္းအထန္ေနမေကာင္းျဖစ္ကာ အသက္ေသဆုံးသည္ထိ ျဖစ္သည့္ ေဆးမွတ္တမ္းမ်ား ရွိသည္။
ပဒိုင္းပင္သည္ အဆိပ္အျဖစ္ မိမိကိုယ္မိမိ ေသေၾကာင္းႀကံစည္ျခင္းႏွင့္ လူသတ္ျခင္းမ်ားတြင္ အသုံးျပဳၾကသည္။ ၁၉၅၀ မွ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္အၾကား အိႏၵိယနိုင္ငံ ၊ Agra ရွိဓာတုဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား၏ စုံစမ္းမႈအရ ပဒိုင္းစားသုံးမႈေၾကာင့္ ေသဆုံးသူေပါင္း ၂၇၇၈ ဦးရွိခဲ့သည္ဟု သိရွိရသည္။
ပဒိုင္းပင္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခုကို စားသုံးမိလၽွင္ စိတ္ကစဉ့္ကလ်ားျဖစ္ကာ စိတ္မူမမွန္ဘဲေနာက္ အသက္ေသဆုံးသည္အထိ ျဖစ္ရသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔က ဆုပ္လည္းစူး၊ စားလည္း႐ူးဟူ၍ ပဒိုင္းကို ကိုယ္စားျပဳ ေဖာ္ျပသည္။
ေဆးအျဖစ္ အသုံးျပဳရာတြင္စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳျပင္ ၿပီးမွ သုံးရပါမယ္၊၊
စင္ၾကယ္ေအာင္ျပဳလုပ္ပုံမွာ – အသုံးျပဳလိုေသာ ပဒိုင္းပင္၏ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုခုကို ႏြားနို႔တြင္ တစ္နာရီၾကာေအာင္ ျပဳတ္ရမယ္၊၊ ထိုသို႔ သုံးႀကိမ္ ျပဳျခင္းျဖင့္ ပဒိုင္းရွိ အဆိပ္ဓာတ္တို ကုန္ခမ္းသြား ပါမယ္၊၊ ထိုအခါမွ အသုံးျပဳရေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းေဆးက်မ္းမ်ားမွာ ျပဆိုထားပါတယ္၊၊
ပဒိုင္းအဆိပ္သင့္ပါက ေျဖေဆးအျဖစ္ ` ပဒိုင္းသီးစားေသာ မ႐ူးေလာ၊ အမဲေျခာက္ဖုတ္စားေသာ မေပ်ာက္ေလာ ´ ဟူေသာ ေလာက်မ္းအရ အမဲေျခာက္ဖုတ္ ေႂကြးပါ၊ အဆိပ္ေျဖက်မ္းအရ ` ေဒါက္ရပ္ေခါက္ႏွင့္ ထန္းလ်က္ေကၽြးပါ ၊၊ ႀကိတ္၍ ေပးရပါတယ္၊၊ ထန္းလ်က္ သက္သက္ေကၽြးလည္း ရပါတယ္ ၊
၁ – အမ်ိဳးသမီးမ်ား သားျမတ္တြင္အႀကိတ္အဖု ျဖစ္ျခင္း အတြက္ ပဒိုင္းရြက္ကို နႏြင္းနဲ႔ႀကိတ္ၿပီး အုံေပးပါ၊၊
၂ – အဆစ္ေရာင္ေရာဂါႏွင့္ အရိုးအဆစ္ ကိုက္ခဲျခင္းပါက ပဒိုင္းရြက္ကို မီးကင္၍ ကပ္ေပးပါ ၊၊
၃ – ပန္းနာရင္ၾကပ္ ေရာဂါတြင္ ပဒိုင္းရြက္ေျခာက္ကို ေဆးေပါ့လိပ္တြင္ ထည့္ၿပီး ေသာက္ေပးပါ၊၊
၄ – အဆိပ္သုတ္သင္ၿပီးေသာ ပဒိုင္းေစ့ကို ႀကိတ္ၿပီး၊ သြားဖုံးရင္းတြင္သိပ္ေပးပါက သြားနာ သြားကိုက္ျခင္း ကို သက္သာေစသည္၊၊
၅ – ေခါင္းကိုက္ မ်က္ရိုးကိုက္ခါးကိုက္ ဒူလာ အေညာင္းအကိုက္ ေဝဒနာတြင္ အဆိပ္သုတ္သင္ၿပီးေသာ ပဒိုင္းေစ့ကို အမႈန႔္ျပဳ၍ ႏွမ္းဆီတြင္ ရရက္စိမ္ၿပီး ပြတ္လိမ္းေပးပါ၊၊ အဝတ္ပါးပါးႏွင့္ စည္းထားေပးပါ၊၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာလာစဥ္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ေဝဒနာ အတြက္ ဆီးခုံေပၚတြင္လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းသည္၊၊
၆ – ေခ်ာင္းဆိုး၊ ရင္ၾကပ္ ပန္းနာ ေရာဂါတြင္ ပဒိုင္းသီးကို ျပာခ်ၿပိး ဆားပုပ္ ႏွင့္ဆတူ စပ္ကာ သံပုရာရည္ ေရွာက္ရည္ႏွင့္ ေရာစပ္ ေသာက္သုံးပါ ၊၊
၇ – ေခြး႐ူးဆိပ္ေျဖေဆး အျဖစ္ ပဒိုင္းျမစ္ကို ဆန္ေဆးရည္ႏွင့္ေသြး၍ တိုက္ၿပီး အမဲေျခာက္ဖုတ္ ေကၽြးပါ၊၊
ေခြး႐ူးေရာဂါကုေဆး အျဖစ္ ေဆးက်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ေဆးဖက္ဝင္ အပင္ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္၊၊
သုံးတတ္လၽွင္ေဆး မသုံးတတ္လၽွင္ ေဘး ဆို သည့္စကားအတိုင္း၊ ဆုပ္လၽွင္စူး စားလၽွင္႐ူး ဟု လူတို႔ ေခၚေဝၚေနေသာ ပဒိုင္းပင္ သည္ သုံးတတ္ေသာ သမားေတာ္တို႔အတြက္ အသုံးခ် ေဆးဖက္ဝင္အပင္တမ်ိဳး ျဖစ္ေပသည္၊၊
Crd